Obiegowa moneta 20 groszy - jej parametry i inne ciekawostki
Moneta 20 groszy to bohater drugiego planu. Może nie rzuca się w oczy jak pięciozłotówka, ale codziennie wykonuje kawał solidnej roboty. Czym naprawdę jest ta srebrzysta monetka, którą trzymasz w portfelu? Ważymy ją, badamy, zaglądamy w jej skład i liczymy, ile mogłaby być warta, gdybyśmy mieli jej całą tonę. Gotowi? Zaczynajmy!
Parametry techniczne - waga, średnica, grubość, rant
Czas przyjrzeć się bliżej tej niepozornej monetce, która chociaż mała, kryje w sobie imponujące szczegóły inżynieryjne. Wygląda niepozornie, ale każda jej cecha została starannie przemyślana.
- Waga: 3,22 mm
To niby drobiazg, ale kilka takich w dłoni jest już mocno wyczuwalna. Nie na tyle ciężka, żebyś narzekał na obciążenie. Gdyby ważyła odrobinę więcej, mogłaby sprawdzić się jako poręczny obciążnik na wietrzną pogodę - wystarczy garść i żadne papiery nie uciekną! - Średnica: 18,50 mm
Nie za duża, by zajmować miejsce w portfelu, ale wystarczająco pokaźna, by łatwo ją zauważyć między innymi groszami. Dla porównania, jest niewiele większa od baterii zegarkowej - równie kompaktowa, ale zdecydowanie bardziej wszechstronna. Nie napędzi zegarka, ale za to kupisz za nią coś z automatu. - Grubość: 1,7 mm
Wystarczająco solidna, by wytrzymać dziesiątki lat użytkowania. Wrzucana do skarbonki, rzucona na blat sklepu czy przeszukująca czeluście twojej kieszeni, zawsze wychodzi z tych sytuacji obronną ręką. Co więcej, nie jest na tyle gruba, by stanowić problem w automatach. Bez problemu wpada tam, gdzie powinna, a jej konstrukcja to przemyślany kompromis między trwałością a wygodą. - Krawędź: ząbkowana
Na jej krawędzi znajdziemy ząbkowanie, które ma też swoją funkcję praktyczną. Rowki sprawiają, że monetę rozpoznasz po dotyku - nawet w ciemności, kiedy szukasz reszty w kieszeni. Wyobraź sobie, że stoisz w kinowej kolejce i szukasz drobnych na popcorn. Dzięki ząbkowanemu rantowi od razu wyczujesz 20 groszy, nie patrząc nawet na monetę. Czasami można ją pomylić z 50 groszówką, gdyż ta też ma ząbkowaną krawędź i jest większa zaledwie i 2 mm (20,50 mm). - Minerały: stal pokryta miedzią i niklem
Od 2020 roku moneta 20 groszy przeszła małą rewolucję w swoim składzie. Od tej daty jej wnętrze stanowi stalowy rdzeń, pokryty cieniutką warstwą miedzi i niklu. Wcześniej produkowano ją z miedzioniklu (MN 25), czyli mieszanki 75% miedzi i 25% niklu. Dlaczego taka zmiana? Wszystko sprowadza się do ekonomii - stal okazała się tańszym rozwiązaniem. Natomiast jej zewnętrzne pokrycie pozwoliło zachować trwałość i charakterystyczny srebrzysty blask. Na pierwszy rzut oka różnicy nie widać, ale kasa Narodowego Banku Polskiego na pewno odetchnęła z ulgą. Szczegóły dotyczące użytych materiałów znajdziesz poniżej.
Waga, średnica, grubość i krawędź 20 groszówki poza minerałami pozostały bez zmian.
Zdj. 1. Moneta 20 groszy w obiegu od 1995 r. © Źródło: Narodowy Bank Polski
20 groszy od 1995 roku
Do 2019 roku wprowadzono ją do obiegu z miedzioniklu (MN 25) - stopu zawierającego 75% miedzi i 25% niklu. To właśnie dzięki temu stopowi monety były trwałe, odporne na korozję i miały przyjemny srebrzysty połysk.
Od 2020 roku: Zmiany, zmiany! Teraz moneta ma stalowy rdzeń, a zewnętrzną warstwę pokrywają cienkie powłoki miedzi i niklu. Dlaczego? Bo stal jest tańsza, a takie rozwiązanie pozwala oszczędzać bez utraty jakości.
- 20 groszy wprowadzono do obiegu w 1995 roku, stop (MN 25),
- 20 groszy wprowadzone do obiegu od 2017 roku otrzymuje nowy wzór na awersie (tam gdzie jest orzeł),
- 20 groszy wprowadzone do obiegu od 2020 roku produkowana jest ze stali pokrytej miedzią i niklem.
Zmianę wizerunku awersu znajdziesz na zamieszczonych zdjęciach.
Zdj. 2. Moneta 20 groszy w obiegu od 2017 r. © Źródło: Narodowy Bank Polski
Jakie minerały zostały użyte do produkcji 20 groszy?
Moneta 20 groszy, choć niepozorna, to prawdziwy mistrz codziennych transakcji. Towarzyszy ci w sklepie, wpada do skarbonki, a czasem nawet uratuje dzień, gdy automat przyjmie tylko drobne. A co kryje się pod jej srebrzystą powierzchnią? Przyjrzyjmy się jej bliżej - historia tej małej monetki jest pełna zmian i inżynieryjnych sztuczek.
Miedzionikiel (MN 25) - do 2019 roku
Przez lata moneta 20 groszy była produkowana z miedzioniklu, czyli solidnego stopu zawierającego 75% miedzi i 25% niklu. Dlaczego akurat taki skład? Połączenie tych dwóch metali sprawiało, że moneta była trwała, odporna na korozję i długo zachowywała swój elegancki wygląd. Nie straszne jej były upadki na beton, jazda w bębenku pralki czy tysiące wrzutów do automatu. Miedzionikiel to materiał, który radzi sobie z polską codziennością.
Miedź (75%)
Miedź była głównym składnikiem starej wersji 20 groszy. To dzięki niej moneta była wytrzymała i odporna na ścieranie. Miedź, choć zwykle kojarzy się z rudawym połyskiem, w odpowiednim stopie nabiera srebrzystego charakteru. Dodatkowo, jej właściwości przewodzące prąd i ciepło były tutaj raczej ozdobą niż praktyczną cechą. Na szczęście monety 20 groszy nikt nie używa jako przewodnika energii!
Nikiel (25%)
Nikiel, będący drugim składnikiem miedzioniklu, nadał monecie charakterystyczny srebrzysty blask. Nikiel to także mistrz ochrony. Jego obecność zapobiegała zadrapaniom, odkształceniom i zbyt szybkiemu starzeniu się monety. Można powiedzieć, że nikiel był dla miedzi tym, czym zbroja dla rycerza - zawsze gotowy, by chronić przed trudami codzienności.
Stal pokryta miedzią i niklem - od 2020 roku
Od 2020 roku moneta 20 groszy przeszła poważną transformację. W trosce o koszty produkcji jej rdzeń wykonano teraz ze stali. Natomiast zewnętrzna warstwa pozostała wierna miedzi i niklowi. Dzięki temu rozwiązaniu moneta stała się tańsza w produkcji. Natomiast z zewnątrz wciąż wygląda identycznie jak jej starsze siostry. To trochę jak zamiana eleganckiego wnętrza samochodu na bardziej ekonomiczne, ale z zachowaniem luksusowego lakieru. Rżnica widoczna tylko dla wtajemniczonych.
Stal - nowy środek monety
Stal to mocna i niezawodna baza dla nowej wersji 20 groszy. Jest tania i wytrzymała, ale ma jedną istotną wadę - bez ochrony szybko by rdzewiała. Dlatego właśnie pokryto ją warstwą innych metali, które nadają monecie znajomy wygląd. Stalowy rdzeń to ekonomiczne rozwiązanie, które w skali masowej produkcji pozwala zaoszczędzić krocie.
Miedź i nikiel - zewnętrzna tarcza ochronna
Chociaż wnętrze monety uległo zmianie, miedź i nikiel wciąż pełnią kluczową rolę. To one tworzą cienką, srebrzystą powłokę. Chroni ona stalowy rdzeń przed korozją, ale także zapewnia elegancki, znajomy wygląd. Dzięki temu nowa moneta 20 groszy wygląda identycznie jak jej poprzedniczka. To trochę jak wprowadzenie nowej receptury ulubionego napoju - smak ten sam, ale skład nieco inny.
Zdj. 3. Moneta 20 groszy w obiegu od 2020 r. © Źródło: Narodowy Bank Polski
Ile wart jest 1 kilogram, 10 kg, 100 kg i tona monet 20 groszy?
Czas na małe matematyczne szaleństwo. Zobaczmy, jak wartościowe są nasze drobniaki w większych ilościach.
- 1 kilogram monet 20 groszy: 310 sztuk
Moneta waży 3,22 g, co oznacza, że w jednym kilogramie zmieści się około 310 monet. Wartość? 62 złote. Możesz za to kupić niezły obiad w barze mlecznym! - 10 kilogramów monet 20 groszy: 3 105 sztuk
Masz 10 kg? To już 3 105 monet, czyli 621 złotych. Worek takich monet waży tyle co średniej wielkości pies. Dźwigać nie polecamy, chyba że jako trening siłowy. - 100 kilogramów monet 20 groszy: 31 055 sztuk
A co powiesz na 100 kg? To 31 055 monet, czyli 6 211 złotych. Taka ilość zajmie trochę miejsca - mniej więcej wielkość średniej walizki podróżnej. Idealna na wakacje… gdyby nie ciężar! - 1 tona monet 20 groszy: 310 559 sztuk
To już prawdziwy skarb: 310 559 monet o wartości 62 111,80 złotych. Tona drobniaków zajmie powierzchnię dużego wózka widłowego i zdecydowanie wymaga solidnej podłogi w domu. Tona drobnych jest ciężka, ale nie zawsze poręczna. Nawet w bankach takie ilości przechowuje się raczej w formie wirtualnej.
Historia monety 20 groszy
1995 rok: Wprowadzono pierwsze monety 20 groszy jako część reformy monetarnej. Wykonano je z miedzioniklu, co zapewniło im trwałość na lata. 2017 rok: Monety otrzymały nowy wzór awersu (strony z orłem). Zmiana była subtelna, ale zauważalna. 2020 rok: Zmiana materiału - teraz stalowy rdzeń pokryty miedzią i niklem. Wygląd pozostał praktycznie taki sam, ale produkcja stała się bardziej ekonomiczna.
Moneta bita była w latach: 1990, 1991, 1992, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi artykułami: