BNP Paribas

najstarszy bank świata

Najstarszy działający bank na świecie i afery z nim związane

 

Banca Monte dei Paschi di Siena (BMPS) to jedna z najstarszych i najbardziej znaczących instytucji finansowych we Włoszech, a także obecnie najstarszy działający bank na świecie. Jego historia sięga aż do 1472 roku, kiedy to został założony w Sienie, w regionie Toskanii.

Jego pierwotnym celem było dostarczanie niskooprocentowanych pożyczek osobom ubogim, które nie mogłyby uzyskać kredytu w innych instytucjach finansowych. Bank przyjął nazwę "Monte Pio" (agencja lombardowa)  i był pod kontrolą rządu Siena.

Początkowo działał na zasadzie instytucji, która udzielała pożyczek na podstawie zastawu, często w postaci nieruchomości lub przedmiotów wartościowych. To właśnie ta działalność dała bankowi początkowy kapitał i ugruntowała jego pozycję jako instytucji finansowej w regionie.

PKO BP

Powstanie najstarszego banku na świecie

Monte Pio w 1624 roku przeszedł reorganizację i prawdę mówiąc dopiero wtedy stał się pełnoprawnym bankiem, zmieniając przy okazji nazwę z "Monte Pio" na "Monte dei Paschi". Bank otrzymał również gwarancję państwową Wielkiego Księstwa Toskanii od Ferdynarda II.

W XVIII wieku Monte dei Paschi di Siena rozpoczął udzielanie kredytów rolnikom i rzemieślnikom, wspierając tym samym rozwój lokalnej gospodarki. W momencie zjednoczenia Włoch w 1861 roku był jednym z największych banków w kraju.

W XIX wieku bank rozszerzył swoją działalność na inne regiony Włoch, otwierając nowe oddziały i filie. W tym okresie stał się także bankiem akcyjnym, w którym udziały mogły nabywać osoby prywatne.

Lata 1946-1989 to otwieranie oddziałów poza granicami kraju w takich miejscach jak: Nowy Jork, Singapur, Frankfurt i Londyn.

W 1999 roku bank zadebiutował na Włoskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

Do 2007 roku bank wciąż się rozrastał ale od 2008 roku nastąpił światowy kryzys finansowy co było przyczyną notowania strat finansowych.

W latach 2011-2013 Banca Monte dei Paschi di Siena znalazł się w tarapatach, wymagając wsparcia ze strony włoskiego rządu. Bank był krytykowany za brak właściwego zarządzania ryzykiem oraz nadmierną ekspozycję na ryzyko, co doprowadziło do konieczności restrukturyzacji i zmiany zarządzania. W pewnym momencie bank został nawet nazwany, chodzącym zombie.

W roku 2014 oraz 2016 bank nie przeszedł europejskiego testu warunków skrajnych Europejskiego Banku Centralnego. Test ten obejmuje symulacje różnych scenariuszy kryzysowych, takich jak załamanie gospodarcze, wzrost stóp procentowych czy spadek wartości aktywów, aby ocenić, jak banki radzą sobie w ekstremalnych warunkach i czy są wystarczająco odporne na takie sytuacje.

Siena - miasto we Włoszech
Na zdjęciu: Katedra w Sienie.

 

Bank i ryzyko jego bankructwa

Stojąc przed widmem utraty płynności finansowej w 2017 roku w wyniku podwyższenia kapitału o 8,3 miliarda euro większościowym udziałowcem banku stało się Ministerstwo Gospodarki i Finansów Włoch. W kolejnych latach rząd włoski sprzedawał akcje banku, częściowo go prywatyzując. Obecnie tj. w kwietniu 2024r. rząd jest właścicielem 26,7 procent udziałów.

Bank broniąc się przed bankructwem, ogłosił że zamyka 600 z 2000 oddziałów i likwiduje 5500 miejsc pracy.

Dziś BMPS posiada 1305 filii oraz 126 centr specjalistycznych rozmieszczonych na terenie Włoch. Nie da się jednak ukryć, że gdyby nie interwencja krajowa to bank prawdopodobnie by upadł, można więc powiedzieć, że jego sponsorem stali się włoscy podatnicy.

Przy okazji warto wspomnieć o tym że, BMPS ma w swoich zbiorach imponującą kolekcję sztuki, która obejmuje dzieła wielu renomowanych artystów. Bank od lat kolekcjonuje dzieła sztuki, w tym obrazy, rzeźby i inne dzieła, co stanowi ciekawy aspekt kulturowy tej instytucji finansowej.

BNP Paribas

Najstarszy bank na świecie i afery z nim związane

Jak to zwykle bywa w świecie finansów i wielkich pieniędzy, nawet powszechnie uznawany za najstarszy bank na świecie czyli Banca Monte dei Paschi di Siena nie uniknął afer finansowych i to wielkiego kalibru.

W latach 2005-2008 prowadzone było śledztwo zakończone oskarżeniem kierownictwa banku o przestępstwa podatkowe.

W 2007 roku gdy rozpoczynał się kryzys finansowy, ówczesny prezes Banca Monte kupił inny bank Banca Antonveneta za sumę 9 miliardów euro. Może i nie byłoby w tym nic niezwykłego, gdyby nie to, że bank ten miesiąc wcześniej został kupiony za 2,4 miliarda euro mniej przez Banco Santander. Później okazało się, że prezes nawet nie zaznajomił się zbyt dobrze z wynikami finansowymi przejmowanego banku. Zysk Banco Santander na tej transakcji był wręcz niesamowity. Ten sam prezes, został objęty śledztwem w sprawie prywatyzacji lotniska ale jak to często bywa we włoskim sądownictwie, w 2017 roku został uniewinniony.

W 2012 roku wyszło na jaw, że bank ukrywał duże straty finansowe poprzez manipulację rachunkami i nieprawidłowości w sprawozdawczości. Bank miał nielegalnie wykorzystywać instrumenty finansowe, aby ukryć około 700 milionów euro strat. Straty nie były wykazywane organom nadzorczym. Skandal ten doprowadził do dymisji ówczesnego prezesa banku i wywołał poważne konsekwencje dla wizerunku BMPS oraz jego wartości rynkowej. W międzyczasie bank zwracał się o kolejną pomoc finansową ze strony państwa.

W 2013 roku analizowane były różne scenariusze dalszego działania, włączając w to możliwość upadłości oraz potencjalne skutki dla innych instytucji finansowych.

Siena - Włochy

 

Zabójstwo czy samobójstwo

W 2013 roku, w związku ze śledztwem dotyczącym prania brudnych pieniędzy, orzeczono że samobójstwo popełnił skacząc z okna z trzeciego piętra, David Rossi, były dyrektor ds. komunikacji. Jego śmierć wywołała wiele kontrowersji i pytań dotyczących prawdziwych przyczyn i okoliczności związanych z tym tragicznym wydarzeniem. Sprawa była śledzona przez wiele mediów na całym świecie.

Początkowo wszczęto dwa śledztwa a ponieważ były prowadzone w kierunku samobójstwa, to zlekceważono wiele istotnych faktów, których do dzisiaj nie wyjaśniono. Z dwunastu dostępnych kamer została sprawdzona tylko jedna, nie skonfiskowano odzieży, chustek poplamionych krwią, nie sprawdzono pokoju szukając śladów krwi i DNA. Zaniedbano również sprawdzenie tego, kto przebywał wówczas w siedzibie banku.

Ciało rzekomego samobójcy spadło plecami zwróconymi do chodnika, co bardziej przypomina wypchnięcie kogoś przez okno niż samowolny skok. Żona zmarłego twierdziła, że on sam wiedział za dużo i z tego też powodu, został zamordowany. Dwa dni przed śmiercią Rossi wysłał email do dyrektora banku, że chce gwarancji, że nie da się tym przytłoczyć. Zamieszcza w nim również informację, o tym, że ​​chce porozmawiać z prokuratorem prowadzącym dochodzenie w sprawie toczącego się skandalu. Nie udało się stwierdzić, co miał na myśli. Przed śmiercią napisał list pożegnalny, w którym swoją żonę nazwał Toni, ona zaś stwierdziła że nigdy jej tak nie nazywał.

Prokuratorowi prowadzącemu dochodzenie w tej sprawie grożono śmiercią, dostarczając mu kulę z pistoletu kalibru 9 mm.  Podczas śledztwa ustalono, że Rossi tuż przed śmiercią został pobity, miał posiniaczone ramiona i ranę głowy, co według raportu miejscowego lekarza sądowego sugerowało, że przed upadkiem doszło do walki. Nagranie z monitoringu pokazało, że do leżącego na ulicy ale wciąż żyjącego Davida podeszły dwie osoby po czym się oddaliły nie udzielając mu pomocy. 

Pomimo tych kontrowersji oficjalnie uznano że były dyrektor popełnił samobójstwo. Po tych wydarzeniach w 2020 roku wszczęto śledztwo przeciwko sędziom nadzorujących sprawę. W 2021 roku powołano parlamentarną komisję śledczą w sprawie wyjaśnienia przyczyn śmierci. Niezależnie od tego, czy jest to samobójstwo, czy morderstwo, to sprawa Davida Rossiego ma swoje korzenie w kryzysie BMPS.

Po samobójstwie Rossiego dziwną serię samobójstw zanotowali pracownicy Deutsche Banku choć w żadnym przypadku nie uznano by było to zabójstwo to powstały z tego powodu spekulacje, że mogły być one ze sobą powiązane.

W 2017 roku rozpoczął się proces sądowy przeciwko tak zwanej "bandzie 5%" na której czele miał stać były szef finansów. Gang miałby dokonywać licznych operacji kupna, sprzedaży papierów wartościowych i obligacji, głównie na rynkach nieregulacyjnych. Sąd orzekł jednak, że działania te nie miały miejsca.

W 2019 roku były prezes oraz dyrektorzy banku otrzymali wyroki więzienia za przestępstwa finansowe. Sąd stwierdził, że doszło do spisku mającego na celu ukrycie strat Banca Monte dei Paschi di Siena o wartości 2 miliardów euro w latach 2008-2012, poprzez wykorzystanie skomplikowanych kontraktów na instrumenty pochodne. W spisku brał udział Deutsche Bank i japoński bank Nomura. W 2022 roku apelacyjny sąd włoski ich jednak uniewinnił.

Banca Monte dei Paschi di Siena
© Źródło: Wikimedia Commons. Autor: Sean X Liu. Licencja: CC BY-SA 2.0.

 

Lista największych banków we Włoszech

Raport z 2023 roku zawierający największe banki włoskie według kapitalizacji rynkowej.

Intesa Sanpaolo - 48,7 miliard euro

Uni Credit - 37,6 miliard euro

Fineco Bank - 9,9 miliard euro

Mediobanca - 8,6 miliard euro

Banca Mediolanum - 6,8 miliard euro

Banco BPM - 6,3 miliard euro

Banca Generali - 3,8 miliard euro

BPER Banca - 3,8 miliard euro

Banca Monte dei Paschi di Siena - 3,1 miliard euro

Credito Emiliano - 2,7 miliard euro

Dla przykładu Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski wyceniany jest na 69,8 miliarda złotych co daje nam ponad 16 miliardów euro.

Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi artykułami:

BNP Paribas