1 uncja (oz) - ile to jest gram oraz jakie mamy rodzaje uncji na świecie
Uncja (skrót: oz) niby mała jednostka, ale z wielką historią. Często pojawia się, gdy mowa o złocie, srebrze czy inwestycjach. Jednak ilu z nas wie, ile to dokładnie gramów? I dlaczego w ogóle używamy uncji, skoro mamy kilogramy? W tym artykule rozwikłamy te tajemnice. Poznasz różne rodzaje uncji, ich zastosowanie i kilka ciekawostek. Gotowy na lekcję o tej niezwykłej wadze? To zaczynamy!
Rodzaje uncji
Uncja to nie tylko jedna jednostka. Ma różne rodzaje i zastosowania. Oto one:
Uncja trojańska - jubilerska - ounce troy - 31,1035 gram
To prawdziwa królowa wagi, jeśli chodzi o metale szlachetne. Złoto, srebro, platyna - wszystko liczy się właśnie w tym systemie. A dlaczego? Historia ma tu swoje do powiedzenia. Nazwa "trojańska" pochodzi od francuskiego miasta Troyes, gdzie w średniowieczu handlowano metalami na wielką skalę. Kupcy potrzebowali jednolitego standardu, by nie gubić się w przeliczeniach. Tak powstała uncja trojańska, która waży dokładnie 31,1034768 gram. Co ciekawe, jest to więcej niż zwykła uncja, używana w innych dziedzinach. Warto o tym pamiętać, szczególnie gdy inwestujesz w metale szlachetne.
Uncja międzynarodowa - avoirdupois - 28,3495 gram
Tu wchodzimy w świat codzienności. Uncja avoirdupois, czyli "zwykła - międzynarodowa", jest szeroko stosowana w systemie anglosaskim, szczególnie przy ważeniu produktów spożywczych. Waży dokładnie 28,34952981 gram, czyli mniej niż trojańska. To różnica prawie 3 gramów (2,7539 g), co może wydawać się niewielkie, ale w świecie złota to prawdziwa przepaść! Dlatego, jeśli ktoś oferuje Ci złoto w uncjach avoirdupois - miej się na baczności. Możesz skończyć z mniejszą ilością metalu, niż myślisz.
Uncja aptekarska - 31,1035 gram
Kiedyś była niezbędna w farmacji. Leki ważono z dokładnością, która mogłaby zawstydzić dzisiejsze laboratoria. Uncja aptekarska ważyła tyle samo, co trojańska - 31,1034768 gram. Dlaczego? Prawdopodobnie dlatego, że aptekarze korzystali z tego samego systemu co handlarze złotem. Wyobraź sobie, że musisz przygotować lekarstwo na wagę złota - w tym przypadku dosłownie! Dziś uncja aptekarska w Europie to już relikt przeszłości, ale nadal pojawia się w starych dokumentach i przepisach farmaceutycznych. To dowód na to, jak precyzja była kiedyś ceniona w każdej dziedzinie.
Uncja rzymska - 27,2875 gram
To jedna z najstarszych jednostek wagi. Wywodzi się z czasów starożytnego Rzymu i była równa 1/12 rzymskiej libry (libra ważyła około 327,45 gram). Oznacza to, że uncja rzymska ważyła 27,2875 gram. Chociaż dziś rzymska uncja jest tylko historyczną ciekawostką, to dzięki niej mamy dzisiejsze systemy wagowe. Ciekawostka? Symbol funta brytyjskiego "£" pochodzi od słowa "libra", z którym rzymska uncja była nierozłącznie związana!
Jedna uncja złota i srebra waży tyle samo?
Jedną z zalet używania uncji trojańskich jest to, że są one uniwersalne dla różnych metali szlachetnych. Niezależnie od tego, czy mówimy o złocie, srebrze, platynie, czy palladzie - wszystkie waży się w tym samym systemie.
Ale czy rzeczywiście jest to takie proste? Na papierze - tak. W praktyce pojawiają się różnice, które mogą być mylące. Choć waga jednej uncji trojańskiej złota i srebra to dokładnie 31,1035 grama, różnice w gęstości metali sprawiają, że ich objętość jest inna. To oznacza, że dwie sztabki ważące po jednej uncji będą wyglądać inaczej - złota będzie mniejsza, a srebra większa.
Dlaczego? Złoto ma gęstość 19300 kg/m g/m3. Srebro natomiast 10490 kg/m3. Pisaliśmy o tym w artykule: Lista metali szlachetnych - ich właściwości i ciekawostki.
Dlaczego uncja trojańska?
Dlaczego metale szlachetne mierzy się w uncjach trojańskich, a nie w kilogramach czy gramach, które znamy w Europie? Odpowiedź jest historyczna i... trochę niewygodna dla nas. Przyzwyczajeni jesteśmy przecież do systemu metrycznego. Uncja trojańska była popularna w średniowiecznej Europie, zwłaszcza w mieście Troyes we Francji. Był to wówczas ważny ośrodek handlowy. Wtedy miało to sens - potrzebowano uniwersalnej jednostki, by ułatwić transakcje złotem i srebrem.
Ale dziś? Dla wielu z nas uncja to zbędna komplikacja. Jej wartość to dokładnie 31,1034768 gramów, co jest trudne do zapamiętania i jeszcze trudniejsze do przeliczania na kilogramy. Gdy kupujesz złoto w Europie, gdzie używa się systemu metrycznego, uncja wydaje się przestarzałym standardem. Musisz za każdym razem przeliczać, ile to gramów, a później jeszcze sprawdzić wartość w kilogramach, co bywa irytujące. Rynki metali szlachetnych nigdy się tego nie pozbyły. Nawet dziś spora ilość złotych monet czy sztabek jest wciąż opisywana w uncjach trojańskich, co dla Europejczyków wprowadza sporo zamieszania.
Można powiedzieć, że uncja trojańska to relikt przeszłości, który trzyma się kurczowo swojego miejsca. Dla wielu inwestorów i kupujących w Europie jest bardziej przeszkodą niż ułatwieniem. Ale niestety - jeśli chcesz kupować złoto czy srebro, musisz się z nią zaprzyjaźnić. Albo przynajmniej zaakceptować jej istnienie!
Jak przeliczać gramy i kilogramy na uncje?
Uncja trojańska (jubilerska) jako podstawa
Zacznij od zapamiętania najważniejszej liczby: 1 uncja trojańska = 31,1035 gramów. To będzie istotne do każdego przeliczenia.
- Przeliczanie gramów na uncje
Aby zamienić gramy na uncje, wystarczy podzielić liczbę gramów przez 31,1035.
Przykład:
100 gramów / 31,1035 = 3,215 uncji trojańskich.
- Przeliczanie kilogramów na uncje
Najpierw zamień kilogramy na gramy (1 kg = 1000 g), a następnie podziel przez 31,1035.
Przykład:
2 kilogramy = 2000 gramów.
2000 gramów / 31,1035 = 64,3 uncji trojańskich.
- Waga w drugą stronę - uncje na gramy
Aby przeliczyć uncje trojańskie na gramy, po prostu pomnóż liczbę uncji przez 31,1035.
Przykład:
5 uncji * 31,1035 = 155,5175 gram.
Uncja zwykła międzynarodowa avoirdupois jako podstawa
Jeśli pracujesz z uncjami zwykłymi, przelicznik wynosi 1 uncja = 28,3495 gramów.
Przykład:
500 gramów / 28,3495 = 17,64 uncji zwykłych
Ciekawostki o uncji
Monety bulionowe - najpopularniejsza waga złotych monet to właśnie jedna uncja trojańska. Słynne Krugerrandy, Maple Leafy i American Eagle produkowane są w uncjach.
Najcięższa sztabka złota na świecie waży... 250 kg! Została odlana w Japonii. Gdybyśmy przeliczyli to na uncje trojańskie, wyszłoby ponad 8 037,68 uncji!
Uncja to jednostka używana nie tylko w złocie. W przemyśle spożywczym uncje są standardem do ważenia przypraw, np. soli czy pieprzu w USA.
Platyna waży się w uncjach trojańskich, ale ma inną gęstość niż złoto. Dlatego jedna uncja platyny zajmuje mniej miejsca.
W starożytności uncję wywodzi się od łacińskiego "uncia", czyli 1/12. Waga jednej uncji była pierwotnie 1/12 rzymskiej libry. To dlatego uncje mają różne standardy, w zależności od kraju i epoki.
Na rynku metali szlachetnych uncje są równie ważne jak karaty w diamentach. Dlatego każdy, kto planuje inwestować w złoto, srebro czy monety kolekcjonerskie, powinien dokładnie znać, co to jest uncja i jak ją przeliczać.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi artykułami:
- Promocje darmowe pieniądze - dlaczego banki oferują kasę
- Karaty złota, czyli jak patrzeć na wybite próby złota
- Karaty diamentów oraz ich rozmiary
- Największa moneta świata zrobiona ze złota oraz srebra
- Ile wydobyto złota na świecie oraz jak przebiega proces jego wydobycia
