BNP Paribas

złoto i karaty

Karaty złota i jego próby

 

Czy złoto to złoto? A może jednak złoto złotu nierówne? Skąd biorą się te tajemnicze liczby przy literze "K" - 14K, 18K, 20K, 24K? I czy da się mieć coś jeszcze lepszego niż to 24-karatowe złoto? Dziś rozwiewamy wszystkie wątpliwości. Przy okazji wyjaśnimy, jak te karaty w złocie mają się do karatów w diamentach. Bo te nie są ze sobą tożsame.

 

Skąd się wzięły karaty?

Nim przejdziemy do oznaczenia prób i karatów, najpierw nieco lekcji historii. Karaty mają długą historię. Jak długą? Trzeba wrócić aż do starożytności, gdzie jednostka "karat" pochodziła od ziarna rośliny zwanej karob (szarańcza strąkowa). Te małe ziarna, ważące mniej więcej tyle samo, były używane do ważenia cennych metali i minerałów szlachetnych. Jeden karat miał 200 miligramów, czyli 0,2 grama i odpowiadał masie pojedynczego nasiona. Czy to było dokładne? Wiadomo, że nie, ale jakoś trzeba było sobie radzić. Oszustów wszak nie brakowało.

Czyli dla jasności - karaty służy do odmierzania wagi, np. diamentów, złota. Tyle, że karaty w złocie pokazują ile jest "złota w złocie" a nie ile ogólnie waży dany wyrób. Można więc zapytać, co ma piernik do wiatraka. Odpowiedź poniżej.

Charytatywne

Skąd się wzięły 24 karaty w złocie?

Karat był początkowo tylko jednostką wagi. Złoto jednak też trzeba było jakoś klasyfikować. Wymyślono więc, że pełna wartość monety to 24 części. Jeśli więc złoto było czyste, mówiono o nim 24-karatowe, czyli każda z tych 24 części była złotem. A gdyby miało tylko 18 części złota i 6 innych? Wtedy mamy 18K, czyli 75% złota.

System okazał się genialnie prosty! 24K = czyste złoto. 18K? Trochę mniej, ale nadal sporo. Proste? Niby tak, ale dalej trochę niejasne. Opiszmy to więc, nieco prościej.

Jak już wiemy, początkowo karat służył jako jednostka masy. Jeden karat odpowiadał około 0,2 g. Więc kiedy mówiono karat, myślano o wadze. Na świecie istniały rzymskie monety zwane solidus. Były one ze złota i miały określoną wagę. Do przeliczenia użyto 1 funt rzymski (ok. 327,45 g). Monety tj. 72 solidusy ważyły funta. Czyli jeden solidus to 1/72 funta. Aby bardziej ułatwić przeliczanie złota w solidusie, dzielono jego wagę na 24 części (w tym przypadku siliqua). Proste prawda ;) ?

Weźmy to matematycznie, będzie jeszcze prościej.

  • 72 monety solidus ważą 1 funt rzymski, czyli 327,45 gram,
  • 1 solidus ważył więc 4,55 gram,
  • 1 solidusa podzielono na 24 części, każda z nich ważyła więc 189 mg,
  • 327,45 gram / 72 / 24 = 189 mg.

Z czasem karat zyskał dodatkowe znaczenie. Te 24 części solidusa zaczęły symbolizować maksymalną możliwą czystość złota. Jeśli moneta miała wszystkie 24 części ze złota, była uznawana za czyste złoto (24-karatowe). Jeśli zaś zawierała mniej części ze złota, była uznawana za mniej czystą.

To oznaczenie czystości złota przetrwało do dziś. Gdy mówimy 24K, mówimy o złocie bez domieszek. Czyli 100% czystości. 18K oznacza, że 18 z 24 części to złoto, a pozostałe 6 to inne metale, czyli mamy 75% złota. Choć karat był najpierw wagą, przekształcił się w symbol czystości. Dzielono wagę złotych monet na 24 jednostki, z których każda mogła symbolizować "część czystości" złota. Mamy nadzieję, że teraz jest już wszystko jasne.

złote sztabki

Próby złota w karatach:

  • 8K: 33,33% czystego złota - próba 333,
  • 9K: 37,50% czystego złota - próba 375,
  • 12K: 50,00% czystego złota - próba 500,
  • 14K: 58,50% czystego złota - próba 585,
  • 18K: 75,00% czystego złota - próba 750,
  • 23K: 96,00% czystego złota - próba 960,
  • 24K: 99,9% czystego złota - próba 999,
  • 24K: 99,99% czystego złota - próba 999,9

Każdy karat odpowiada wyższemu odsetkowi złota, a próba określa procentową zawartość czystego złota w całym stopie, gdzie 24K i próba 999 lub 999,9 to niemal 100% czystego złota. Dlaczego 24K występuje w próbie 999 i 999,9? W karatach nie ma sensu bawić się w miejscach po przecinku. Próba 999 jak i 999,9 występuje w sztabkach złota, nie znajdziemy jej w biżuterii. Samo złoto jest zbyt miękkie, więc musi być mieszane z innymi metalami. Nie ma próby 1000.

Alior Bank

Karaty w złocie a diamentach

System karatowy w diamentach i złocie przetrwał do dziś, bo był wygodny! Dziś na wyrobach ze złota zobaczysz oznaczenia, nie tylko w karatach. Jak wspomniano powyżej, uraczysz też 999 (czyli 99,9% złota) czy 750 (czyli 75%, co równa się 18K). Ale wszyscy wiedzą, że 24K to maksimum.

Karat w diamentach nadal oznacza wagę. W złocie natomiast czystość. Przez wieki słowo karat dostało nowe znaczenia. 24-karatowe złoto? Król czystości. 1-karatowy diament? Marzenie jubilera, choć kamyk niewielki. Kiedyś to była miara, dziś to też symbol wartości.

Karaty diamentów:

  • 1 karat - 200 miligramów - 0,2 g,
  • 2 karaty - 400 miligramów - 0,4 g,
  • 3 karaty - 600 miligramów - 0,6 g,
  • 4 karaty - 800 miligramów - 0,8 g,
  • 5 karatów - 1000 miligramów - 1,0 g,
  • 6 karatów - 1200 miligramów - 1,2 g,
  • 7 karatów - 1400 miligramów - 1,4 g,
  • 8 karatów - 1600 miligramów - 1,6 g,
  • 9 karatów - 1800 miligramów - 1,8 g,
  • 10 karatów - 2000 miligramów - 2,0 g,
  • 20 karatów - 4000 miligramów - 4,0 g,
  • 50 karatów - 10000 miligramów - 10,0 g.

złoto - karaty

 

Czy jest coś więcej niż 24 karaty?

Złoto 24-karatowe jest uznawane za niemal czyste - aż 99,9% zawartości złota. Teoretycznie to najwyższa próba złota, bo pozostałe 0,1% to minimalne domieszki. Jest niezwykle miękkie, więc raczej nie znajdziesz z niego pierścionków do noszenia na co dzień. W rzeczywistości 24K złoto nadaje się bardziej na sztabki lub monety inwestycyjne niż na codzienną biżuterię.

Dziś często spotkasz się z oznaczeniem 999 na złotych sztabkach. To jest ten 99,9% czystego złota. Praktycznie idealne! Czy coś może być czystsze niż 999? W teorii - nie, ale niektórzy producenci lubią chwalić się złotem 999,9, czyli 99,99% czystości.

 

Dlaczego 18K lub 14K mogą być lepsze do biżuterii?

Jeśli chcesz pierścionek, który przetrwa lata, 24K złoto nie jest najlepszym wyborem. Jest po prostu zbyt miękkie. Dlatego powstały mieszanki złota i innych metali, które nadają złotu większą trwałość.

18K złoto to 75% czystego złota i 25% innych metali. W biżuterii jest bardzo wartościowe, a zarazem twarde. Idealne na biżuterię codzienną.

14K złoto - to 58,5% złota i 41,5% domieszek. Jeszcze bardziej wytrzymałe, idealne na pierścionki zaręczynowe czy łańcuszki. Ta próba jest niezwykle popularna i ma lekko ciemniejszy odcień.

Z ciekawostek. Złoto nie jest tylko żółte. Produkuje się jego różne kolory. Najpopularniejsze to tradycyjne żółte złoto, ale jest też białe. To złoto z dodatkiem srebra, palladu lub platyny. Wygląda elegancko, pasuje do diamentów i jest tańszą alternatywą dla platyny.

Równie popularne jest też różowe złoto. Tutaj mamy dodatek miedzi, która nadaje złotu delikatny różowy odcień. Trend na różowe złoto powrócił w wielkim stylu!

Dziwną modą jest też czarne złoto. Tak, istnieje czarne złoto! Pod spodem mamy złoto, które jest pokrywane specjalną powłoką z kobaltu lub rodu. Dla jasności - prawdziwe złoto zakrywa się czarnym stopem nie ze złota! Równie dobrze, można by nim pokryć inny metal. Ma to w ogóle jakiś sens? Nosisz złoto, którego nie widać! Jak widać, niektórym to odpowiada.

Ciekawostki o złocie i karatach

Złoto jest jadalne! Choć może brzmi to dziwnie, złoto w postaci cieniutkich płatków jest wykorzystywane jako dodatek do luksusowych potraw. Smak? W zasadzie nie ma smaku. Jest to chory wybryk tych którzy nie mają co robić z pieniędzmi. Świat jest pokręcony, ludzie żyją w nędzy, a niektórzy dla szpanu jedzą złoto. Obłęd!

Złoto jest używane w technologii kosmicznej. Z powodu odporności na korozję, znajduje swoje miejsce w sprzęcie kosmicznym i satelitach. Pokrywa nawet stroje astronautów.

A co z diamentami? Skoro już rozmawiamy o karatach, to tutaj sprawa ma się nieco inaczej. Nie zawsze im więcej karatów, tym większa cena. Diament o masie 2 karatów może być wart więcej niż inny o tej samej wadze. Decyduje o tym kilka czynników:

  • kolor - im bardziej bezbarwny, tym cenniejszy, choć są wyjątki,
  • czystość – im mniej skaz, tym lepiej - kto by chciał zabrudzony w środku minerał,
  • szlif - dobrze oszlifowany diament lśni jak szalony!

Zatem porównanie? Karat w złocie to czystość, a w diamentach - waga. W złocie 24K to maksimum czystości, a w diamentach 1 karat to tylko początek podróży - im więcej, tym lepiej i drożej.

Podsumowując: 24-karatowe złoto to złoto w najczystszej formie, ale niekoniecznie najlepsze do noszenia. Diamentowy karat to waga, ale jego wartość zależy od wielu innych czynników. Oba te skarby są pełne blasku, choć każdy na swój własny sposób!

Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi artykułami:

Poranek