Czy istnieje wniosek o skrócenie zwolnienia lekarskiego?

Szczegóły: Autor: Sebastian - Prombank; Kategoria: Praca

Spis treści

Skrócenie zwolnienia lekarskiego

Zdarza się, że ktoś poczuje się lepiej szybciej, niż zakładał lekarz. Po kilku dniach leżenia w łóżku wraca energia, znika gorączka, a w głowie pojawia się myśl: „po co siedzieć w domu, skoro mogę już pracować?”. Tylko czy można po prostu wrócić do pracy wcześniej, jeśli na zwolnieniu widnieje jeszcze kilka dni? Czy potrzebny jest jakiś wniosek o skrócenie L4? I co na to ZUS?

Skrócenie zwolnienia lekarskiego w skrócie

Skrócenie L4 wykonuje wyłącznie lekarz uprawniony do e-ZLA; pracownik nie kończy zwolnienia samodzielnie.
ZUS może skrócić L4 po kontroli (orzeczniczej lub wykorzystania), ale nie na wniosek pracownika.
Powrót po chorobie powyżej 30 dni wymaga badań kontrolnych u lekarza medycyny pracy (art. 229 § 2 KP).
Po skróceniu L4 zasiłek przysługuje do dnia decyzji, a potem wraca wynagrodzenie za pracę.
Pracodawca co do zasady przyjmuje do pracy, jeśli L4 zakończono w e-ZLA.
Informacja o skróceniu trafia do pracodawcy przez PUE ZUS, warto też powiadomić go bezpośrednio.

Czy możliwe jest skrócenie zwolnienia lekarskiego przez pracownika?

Zwolnienie lekarskie (L4) to urzędowy dokument wystawiany na podstawie art. 55 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Potwierdza on czasową niezdolność do pracy. Oznacza to, że dopóki obowiązuje, pracownik nie może wykonywać obowiązków zawodowych, nawet jeśli subiektywnie czuje się dobrze.

Nie ma więc formalnego „samowolnego skrócenia” zwolnienia. Pracownik nie może jednostronnie zdecydować, że kończy L4 wcześniej. W przeciwnym razie naraża się na konsekwencje – zarówno ze strony ZUS, jak i pracodawcy. Wynika to z prostego powodu: zwolnienie lekarskie jest potwierdzeniem decyzji medycznej, a nie administracyjnej. Wystawić je może tylko lekarz posiadający uprawnienia do wystawiania e-ZLA. Skrócić – również tylko on.

Czyli jeśli ktoś czuje się lepiej i chce wrócić do pracy wcześniej, musi ponownie udać się do lekarza, który wystawi nowe zaświadczenie potwierdzające zdolność do pracy. Lekarz może w praktyce anulować dalszą część L4 lub wystawić korektę (z nową datą zakończenia).

ZUS w systemie e-ZLA widzi każdą zmianę, więc skrócenie zwolnienia jest odnotowane automatycznie. Pracodawca dostaje informację o zakończeniu niezdolności do pracy przez system PUE ZUS.

Warto też pamiętać, że zgodnie z art. 229 § 2 Kodeksu pracy, pracodawca powinien wymagać badań kontrolnych przed dopuszczeniem do pracy po chorobie trwającej ponad 30 dni. Jeśli więc L4 trwało dłużej, samo zakończenie zwolnienia nie oznacza jeszcze natychmiastowego powrotu do pracy. Najpierw trzeba uzyskać orzeczenie lekarza medycyny pracy o zdolności do wykonywania obowiązków.

Jak to wygląda:

Pracownik czuje się zdrowy i chce wrócić.
Umawia wizytę u lekarza wystawiającego L4.
Lekarz po badaniu może skrócić okres zwolnienia.
Informacja trafia do ZUS i pracodawcy.
Jeśli choroba trwała ponad 30 dni – konieczne jest badanie kontrolne w medycynie pracy.

Dzięki temu pracownik unika problemów z rozliczeniem świadczenia chorobowego czy ewentualnymi sankcjami.

ZUS - skrócenie zwolnienia lekarskiego

Nie tylko lekarz może skrócić okres zwolnienia lekarskiego. W pewnych sytuacjach może to zrobić także ZUS, choć nie na wniosek pracownika, lecz z własnej inicjatywy – po przeprowadzeniu kontroli.

ZUS ma prawo sprawdzać zarówno prawidłowość orzekania o niezdolności do pracy, jak i sposób wykorzystywania zwolnienia lekarskiego. Wynika to bezpośrednio z art. 59 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
To właśnie na podstawie tego przepisu inspektorzy ZUS lub lekarze orzecznicy mogą skrócić (a nawet cofnąć) zwolnienie, jeśli uznają, że pracownik jest już zdolny do pracy.

Kontrola może wyglądać dwojako:

Kontrola wykorzystania zwolnienia – sprawdza się, czy osoba na L4 rzeczywiście się leczy, czy np. pracuje, wyjechała za granicę albo wykonuje czynności niezgodne z celem zwolnienia.
Kontrola orzecznicza – lekarz orzecznik ZUS bada, czy nadal istnieją przyczyny uniemożliwiające pracę.

Jeśli lekarz orzecznik uzna, że pacjent jest już zdrowy, może wydać decyzję o skróceniu okresu niezdolności do pracy. W takim przypadku:

Zwolnienie zostaje skrócone z dniem decyzji.
ZUS przestaje wypłacać zasiłek chorobowy.
Pracownik ma obowiązek stawić się w pracy od dnia następnego po zakończeniu L4.

ZUS przekazuje taką decyzję zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy. W praktyce często bywa tak, że o wyniku kontroli informacja trafia przez system PUE ZUS.

Warto też wiedzieć, że skrócenie L4 przez ZUS nie wymaga zgody pracownika. To decyzja administracyjna, od której można się odwołać – najpierw do komisji lekarskiej ZUS, a później (jeśli dalej się nie zgadzasz) do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Ciekawostką jest, że kontrole ZUS często inicjowane są nie tylko losowo, ale również na wniosek pracodawcy. Wystarczy, że pracodawca ma wątpliwości co do zasadności długiego L4 i zgłosi to do ZUS – wtedy urząd może sprawdzić sytuację.

Czy ZUS faktycznie często skraca zwolnienia? Statystyki pokazują, że nie są to przypadki masowe, ale się zdarzają. ZUS co roku publikuje raporty, w których widać, że kilka tysięcy osób rocznie traci część świadczenia po kontroli. Zdarza się to zwłaszcza wtedy, gdy osoba przebywająca na L4 wykonuje inne prace, np. remont w domu, zlecenia lub wyjazdy.

Podsumowując: ZUS może skrócić zwolnienie lekarskie, ale tylko po przeprowadzeniu formalnej kontroli i wydaniu decyzji. Pracownik sam nie może poprosić ZUS o skrócenie swojego L4. Może jedynie udać się do lekarza, który je wystawił, i poprosić o jego korektę.

Wniosek o skrócenie zwolnienia lekarskiego

Tu pojawia się najczęstsze pytanie: czy istnieje w ogóle coś takiego jak wniosek o skrócenie L4?

Krótka odpowiedź brzmi – wniosek nie istnieje w sensie formalnym.

W przepisach nie znajdziesz wzoru, formularza ani oficjalnego druku, który można złożyć w ZUS czy w firmie, by zakończyć zwolnienie wcześniej. Jednak w praktyce można to zrobić skutecznie – po prostu inną drogą.

Zwolnienie lekarskie jest decyzją medyczną, więc skrócić je może tylko lekarz, który je wystawił, albo inny lekarz mający uprawnienia do wystawiania e-ZLA. Wniosek w tej sytuacji polega raczej na prośbie o ponowne badanie lub o wcześniejsze zakończenie zwolnienia.

Można to zrobić na dwa sposoby:

Umówić się na wizytę u lekarza, który wystawił L4. Najlepiej osobiście lub przez e-rejestrację. Podczas wizyty powiedzieć wprost, że stan zdrowia się poprawił i chcesz wrócić do pracy wcześniej. Lekarz może skrócić okres niezdolności, wprowadzając korektę w systemie e-ZLA.
Zgłosić się do innego lekarza (np. POZ, specjalisty, medycyny pracy), który po badaniu potwierdzi, że jesteś zdolny do pracy. W takim przypadku wystawia nowe zaświadczenie, które automatycznie kończy poprzednie zwolnienie.

Nie trzeba składać żadnego papierowego wniosku w ZUS ani u pracodawcy. Wszystko odbywa się elektronicznie. Lekarz wprowadza zmianę do systemu PUE ZUS, a tam trafia ona od razu do pracodawcy.

Warto jednak dla porządku poinformować pracodawcę (np. mailowo lub telefonicznie), że zwolnienie zostało skrócone i od kiedy planujesz powrót. Dzięki temu dział kadr uniknie zamieszania przy rozliczaniu wynagrodzenia chorobowego.

Zasady wystawiania i korygowania zwolnień lekarskich określa ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. To właśnie ona mówi, że okres niezdolności do pracy ustala lekarz, który posiada uprawnienia do wystawiania e-ZLA. Oznacza to, że on może też skrócić lub zakończyć zwolnienie wcześniej.

Nie istnieje więc żaden przepis pozwalający pracownikowi samodzielnie złożyć formalny „wniosek o skrócenie L4”. Wszystko zależy od decyzji lekarza. Jeśli uzna, że stan zdrowia pozwala na powrót do pracy, może wprowadzić odpowiednią zmianę w systemie ZUS.

Czasem jednak lekarze podchodzą do tego ostrożnie. Jeśli uznają, że powrót do pracy mógłby pogorszyć zdrowie, mogą odmówić skrócenia zwolnienia. Wtedy warto uzbroić się w cierpliwość – albo poczekać, albo skonsultować się z innym specjalistą.

Przykład. Załóżmy, że ktoś dostał L4 na dwa tygodnie z powodu anginy. Po tygodniu czuje się dobrze i chce wrócić. Idzie do swojego lekarza, który po badaniu stwierdza, że stan zdrowia jest dobry i kończy zwolnienie 5 dni wcześniej. W systemie e-ZLA zmiana pojawia się tego samego dnia, a pracodawca widzi ją na swoim profilu PUE ZUS.

Podsumowując: wniosek o skrócenie zwolnienia lekarskiego nie istnieje w urzędowym znaczeniu. Jednak każdy pracownik może poprosić lekarza o wcześniejsze zakończenie L4. Istotne jest jedno – potwierdzenie zdolności do pracy przez osobę uprawnioną do orzekania.

Czy pracodawca musi się zgodzić na wcześniejszy powrót?

Czujesz się dobrze, lekarz skraca zwolnienie, więc wracasz do pracy. Jednak czasem pojawia się pytanie: czy pracodawca musi się na to zgodzić?

Odpowiedź zależy od tego, czy dysponujesz aktualnym orzeczeniem o zdolności do pracy. Jeśli lekarz prowadzący zakończył zwolnienie, a Ty nie przekroczyłeś 30 dni choroby, to pracodawca nie ma podstaw, by odmówić przyjęcia Cię z powrotem. System ZUS automatycznie informuje o zakończeniu L4 i od tego momentu formalnie jesteś zdolny do pracy.

Inaczej wygląda sytuacja po dłuższej nieobecności. Zgodnie z art. 229 § 2 Kodeksu pracy, jeśli niezdolność do pracy trwała powyżej 30 dni, pracodawca musi wysłać Cię na badania kontrolne do lekarza medycyny pracy. Dopiero po uzyskaniu pozytywnego orzeczenia może Cię dopuścić do wykonywania obowiązków. To kwestia bezpieczeństwa i przepisów BHP.

Warto też wiedzieć, że pracodawca nie może samodzielnie przedłużyć Twojego zwolnienia. Nie może też nakazać pozostania w domu „na wszelki wypadek”. Jeśli lekarz uznał Cię za zdolnego do pracy, a badanie kontrolne (jeśli było wymagane) potwierdziło to samo, to nie ma podstaw, by blokować Twój powrót.

Czasem też pojawia się pytanie o niewykorzystany zasiłek chorobowy. Tu zasada jest prosta – jeśli wracasz wcześniej do pracy, zasiłek przysługuje tylko do dnia skrócenia zwolnienia. Reszta przepada, ale to naturalne, bo w momencie powrotu zaczynasz znowu pobierać wynagrodzenie za pracę.

Z punktu widzenia firmy wcześniejszy powrót pracownika to raczej dobra wiadomość . Szybciej wraca ktoś doświadczony, nie trzeba szukać zastępstwa. Dlatego w większości przypadków nie ma problemu ze zgodą. Kłopoty pojawiają się jedynie wtedy, gdy pracownik wraca bez formalnego zakończenia zwolnienia albo bez badań kontrolnych. Wtedy pracodawca ma prawo powiedzieć „nie”, dopóki wszystko nie będzie zgodne z przepisami.

Podsumowując – pracodawca musi przyjąć Cię z powrotem, jeśli:

Zwolnienie lekarskie zostało skrócone przez lekarza.
ZUS zaktualizował dane w systemie.
Po dłuższej chorobie masz aktualne orzeczenie medycyny pracy.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy istnieje wniosek o skrócenie zwolnienia lekarskiego?
Nie ma urzędowego wniosku; skrócenie L4 następuje po badaniu u lekarza, który koryguje e-ZLA.

Kto może skrócić L4?
Skrócić L4 może lekarz uprawniony do wystawiania e-ZLA lub lekarz orzecznik ZUS po kontroli.

Czy pracownik może wrócić do pracy przed końcem L4?
Tak, ale dopiero po skróceniu lub zakończeniu L4 przez lekarza w systemie e-ZLA.

Czy ZUS może skrócić zwolnienie lekarskie?
Tak, po kontroli orzeczniczej lub kontroli wykorzystania zwolnienia ZUS może zakończyć L4 wcześniej.

Czy potrzebne są badania kontrolne po długiej chorobie?
Tak, po niezdolności do pracy trwającej ponad 30 dni wymagane są badania kontrolne medycyny pracy.

Co z zasiłkiem chorobowym po skróceniu L4?
Zasiłek przysługuje do dnia skrócenia; od następnego dnia wypłacane jest wynagrodzenie za pracę.

Czy pracodawca może odmówić wcześniejszego powrotu?
Może wstrzymać dopuszczenie do pracy do czasu badań kontrolnych lub gdy brak potwierdzenia zakończenia L4.

Jak poinformować pracodawcę o skróceniu L4?
System PUE ZUS przekazuje informację automatycznie, ale warto dodatkowo powiadomić pracodawcę mailowo lub telefonicznie.

Źródła

^{https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf}
^{https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19990600636/U/D19990636Lj.pdf}

Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi artykułami: