BNP Paribas

Czernienie srebra

Czerniejące srebro - przyczyny - zapobieganie - czyszczenie

 

Srebro to jeden z najbardziej cenionych i popularnych metali szlachetnych. Używane jest zarówno w jubilerstwie, jak i w życiu codziennym. Niestety, ale wiele osób spotkało się z problemem, który potrafi zepsuć ten efektowny wygląd. Jest nim czernienie srebra. Przyjrzymy się zatem przyczynom powstawania tego zjawiska. Przy okazji sprawdzimy jakie są sposoby zapobiegania czernienia i metody czyszczenia.

Czernienie srebra w niektórych przypadkach może być też pożądane. Jakich? W świecie antyków. Patyna, czyli naturalna warstwa powstająca na powierzchni metalu w wyniku utleniania, często jest ceniona jako dowód autentyczności i wieku przedmiotu. Dla jednych jest więc to coś czego nie chcą, dla inny wręcz przeciwnie.

PKO BP

Właściwości chemiczne srebra

Aby zrozumieć proces czernienia srebra, musimy najpierw przyjrzeć się jego właściwościom chemicznym. Srebro to metal przejściowy. Charakteryzuje się wysoką przewodnością elektryczną i cieplną. Ma też wyjątkowy połysk. Zaliczane jest do metali szlachetnych. Oznacza to, że jest stosunkowo odporne na korozję. Nie jest jednak całkowicie obojętne chemicznie. Wręcz przeciwnie, jego reaktywność, szczególnie w obecności związków siarki i tlenu, jest kluczem do zrozumienia procesu czernienia.

 

Przyczyny czernienia srebra

Czernienie srebra, to proces pokrywania się jego powierzchni ciemnym nalotem. Spowodowany jest on wynikiem reakcji chemicznych. Te zachodzą na styku metalu z otaczającym go środowiskiem. Głównym winowajcą jest siarka, a konkretniej związki siarki, takie jak siarkowodór. Znajduje się ona w niewielkich ilościach w powietrzu. W rezultacie na powierzchni srebra tworzy się cienka warstwa siarczku srebra. To ona ma opisywaną charakterystyczną ciemną barwę.

Reakcję tę można zapisać następującym równaniem chemicznym: 4Ag + 2H2S + O2 → 2Ag2S + 2H2O

  • Ag - srebro
  • H2S - siarkowodór
  • O2 - tlen
  • Ag2S - siarczek srebra
  • H2O - tlenek wodoru czyli woda

Jak widać, oprócz siarki, w reakcji bierze udział również tlen. To właśnie dlatego proces ten zachodzi szybciej w wilgotnym środowisku. Warto zauważyć, że powstała warstwa siarczku srebra, pełni jednocześnie funkcję ochronną. Zapobiega ona dalszej korozji głębszych warstw metalu.

Czerniejące srebro

 

Jakie czynniki przyśpieszają czernienie

Uzyskanie czernienia może być przyspieszone przez różne czynniki środowiskowe:

  • reakcja z siarkowodorem - srebro reaguje z siarkowodorem obecnym w powietrzu, tworząc siarczek srebra. Przybiera on wówczas ciemną barwę. Stąd wynika charakterystyczne czernienie.
  • obecność innych zanieczyszczeń - w powietrzu mogą znajdować się również inne związki chemiczne, które wpływają na szybsze ciemnienie srebra. Np. tlenki azotu i ozon również mogą przyczyniać się do tego procesu.
  • kontakt z kosmetykami i środkami czystości - biżuteria srebrna noszona na co dzień może mieć kontakt z różnorodnymi substancjami chemicznymi. Zawarte są one w kosmetykach, perfumach, mydłach czy środkach czystości. Te substancje mogą przyspieszać proces czernienia.
  • wilgotność - wyższa wilgotność powietrza sprzyja szybszemu czernieniu srebra. W wilgotnym środowisku procesy chemiczne zachodzą szybciej. Prowadzi to do szybszego tworzenia się siarczku srebra.
  • pot i pH skóry - kontakt srebra z ludzką skórą, która wydziela pot, również może przyspieszyć jego czernienie. Pot zawiera sole i inne związki chemiczne, które reagują ze srebrem. Również pH skóry ma znaczenie - bardziej kwaśne pH może sprzyjać szybkiemu ciemnieniu.

Santander Bank

Zapobieganie czernieniu srebra

Choć całkowite uniknięcie czernienia srebra jest trudne, istnieje kilka skutecznych sposobów na opóźnienie tego procesu:

  • nakładanie warstwy ochronnej - niektóre wyroby srebrne są pokrywane cienką warstwą rodu lub innego metalu. Zabezpiecza je to przed czernieniem. Takie rozwiązanie może być droższe. Zapewnia jednak dłuższą ochronę przed reakcjami chemicznymi.
  • przechowywanie - srebro najlepiej przechowywać w suchym miejscu, z dala od wilgoci i źródeł siarki. Źródłami siarki są m.in. gaz ziemny, środki czystości i detergenty, papierosy, pleśń i grzyby, odpady organiczne. Idealnym rozwiązaniem są szkatułki na biżuterię wyłożone miękkim materiałem. Zabezpiecza on dodatkowo srebro przed zarysowaniami.
  • czyszczenie i pielęgnacja - regularne czyszczenie srebra miękką ściereczką pomaga usuwać z powierzchni związki chemiczne, zanim zdążą one zareagować z metalem.
  • unikanie kontaktu z chemikaliami - podczas używania kosmetyków, perfum czy środków czystości warto zdjąć srebrną biżuterię. Dzięki temu ograniczymy jej kontakt z tymi substancjami.

czarne srebro

 

Czerniejące srebro jak wyczyścić

Gdy już dojdzie do czernienia srebra, istnieje wiele domowych i profesjonalnych metod na jego oczyszczenie:

  • roztwór sody oczyszczonej i soli - popularną domową metodą jest użycie roztworu z sody oczyszczonej, soli i gorącej wody. W takim roztworze można zanurzyć srebro. Po krótkim czasie powinno odzyskać swój blask. Proces można przyspieszyć, dodając folię aluminiową do roztworu. Działa ona jako katalizator reakcji.
  • pasta do zębów - pasty do zębów zawierają delikatne ścierniwa. Pomagają one usunąć nalot z powierzchni srebra. Należy jednak używać ich ostrożnie, aby nie porysować biżuterii. Nie poleca się czyścić srebra pokrytego rodem.
  • ocet i soda oczyszczona - inną skuteczną metodą jest zanurzenie srebra w roztworze octu i sody oczyszczonej. Po kilku minutach nalot powinien się rozpuścić.
  • specjalistyczne środki do czyszczenia srebra - w sklepach jubilerskich dostępne są profesjonalne środki do czyszczenia srebra. Gwarantują one skuteczność i bezpieczeństwo dla biżuterii. Często są one w formie płynów, past lub chusteczek nasączonych odpowiednimi substancjami chemicznymi.
  • ultradźwiękowe myjki - można stosować ultradźwiękowe myjki. Dokładnie czyszczą biżuterię, usuwając wszelkie zabrudzenia i nalot.

 

Historia i symbolika srebra

Srebro od wieków było cenione przez różne cywilizacje na całym świecie. Starożytni Egipcjanie używali srebra do produkcji biżuterii, amuletów oraz naczyń. Wierzono, że ma ono właściwości lecznicze i ochronne. Miało też chronić noszącego przed złem i chorobami. W starożytności srebro było używane jako waluta oraz materiał do wyrobu luksusowych przedmiotów. Miało również znaczenie religijne. Wykonywano z niego naczynia liturgiczne, krzyże oraz relikwiarze. W wielu kulturach srebro było symbolem bogactwa i władzy.

 

Zastosowanie srebra w życiu codziennym

Dziś srebro jest szeroko stosowane nie tylko w jubilerstwie. Stosuje się je także w przemyśle i medycynie. Dzięki swoim właściwościom przewodzącym jest wykorzystywane w produkcji elektroniki. Znajdziemy je w komputerach, smartfonach czy panelach słonecznych. W medycynie srebro jest cenione za swoje właściwości antybakteryjne. Stosuje się je w opatrunkach na rany, sprzęcie medycznym oraz w produkcji antybakteryjnych powłok.

Srebro jest także używane w fotografii. Jednak jego zastosowanie w tej dziedzinie znacznie zmniejszyło, przez rozwój fotografii cyfrowej. W przemyśle chemicznym srebro jest wykorzystywane jako katalizator w różnych reakcjach chemicznych.

 

Ekologia i etyka wydobycia srebra

Wydobycie srebra, podobnie jak innych metali szlachetnych, wiąże się z poważnymi wyzwaniami ekologicznymi i społecznymi. Kopalnie srebra mogą powodować zanieczyszczenie wody, powietrza i gleby. Często prowadzą też do degradacji środowiska naturalnego. Wiele kopalń znajduje się w krajach rozwijających się. Tam standardy ochrony środowiska i praw pracowniczych najczęściej są niższe niż w krajach europejskich.

Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wydobycia srebra, firmy decydują się na stosowanie srebra pochodzącego z recyklingu. Recykling srebra pozwala na zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Jakoś surowca wciąż pozostaje taka sama.

Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi artykułami:

Charytatywne