Platyna a białe złoto i srebro

Szczegóły: Autor: Sebastian - Prombank; Kategoria: Minerały i metale

Platyna - białe złoto - srebro - nie daj się oszukać

Masz w domu biżuterię, która jest biała, srebrzysta i ... nie masz pewności, z czego właściwie została zrobiona? Patrzysz na pierścionek i zastanawiasz się - platyna, białe złoto czy może zwykłe srebro? Problem pojawia się szczególnie wtedy, gdy nie ma wybitej próby albo oznaczenie się starło. Albo gdy kupiłeś coś, co sprzedawca nazwał platyną, a dla Ciebie wygląda bardziej jak srebro albo białe złoto.

I wtedy rodzi się pytanie - co to naprawdę jest? Takie dylematy ma wiele osób, bo dla laika różnice bywają subtelne. A jednak warto wiedzieć, na co patrzeć, bo każdy z tych metali ma inne właściwości, inną trwałość i zupełnie inną wartość.

Jak wygląda platyna?

Platyna to jeden z tych metali, które uchodzą za wersje premium. Nie bez powodu - jest rzadka, ciężka i ma w sobie to coś. Kiedy weźmiesz do ręki pierścionek z platyny, od razu czujesz jego wagę. To nie jest lekki kruszec jak srebro. Platyna jest gęsta i nawet niewielki element biżuterii sprawia wrażenie solidnego.

A kolor? Tu zaczyna się ciekawostka. Platyna ma naturalnie biało-szary odcień, ale nie jest to "świecąca biel". Bardziej można powiedzieć, że to szlachetny, chłodny ton, lekko przygaszony. Nie ma żółtawych ani różowych refleksów, jakie zdarza się dostrzec w złocie. W dodatku platyna zachowuje swój kolor - nie trzeba jej dodatkowo powlekać.

Z czasem na powierzchni może pojawić się tzw. patyna, czyli delikatne zmatowienie. Ale nie oznacza to zniszczenia. Wręcz przeciwnie - wielu jubilerów uważa, że ta naturalna patyna dodaje uroku. Co ciekawe, w przeciwieństwie do srebra platyna nie ciemnieje i nie czernieje. To jedna z jej największych zalet.

Jak wygląda srebro?

Srebro znamy wszyscy. To chyba najczęściej spotykany metal w biżuterii i sztućcach. Jego kolor jest jaśniejszy niż w przypadku platyny - bardziej "lustrzany", intensywnie błyszczący, ale jednocześnie podatny na zmiany. Wystarczy kilka miesięcy, by srebrny naszyjnik stracił blask i stał się lekko szary, a nawet czarny. Winne są reakcje chemiczne - srebro łatwo reaguje z siarką zawartą w powietrzu czy kosmetykach.

Dlatego tak często słyszymy o "czerniejącym srebrze". Na szczęście łatwo je wyczyścić - specjalną ściereczką, płynem albo nawet domowymi sposobami z sodą. Ale trzeba to robić regularnie, bo srebro nie utrzyma swojego wyglądu tak długo, jak platyna czy złoto.

Pod względem wagi różnica też jest wyraźna. Srebro jest lekkie - pierścionek czy łańcuszek z tego metalu nie sprawia wrażenia masywnego. To zresztą jeden z pierwszych sygnałów, że w dłoni trzymasz nie platynę, a właśnie srebro.

Jak wygląda białe złoto?

Białe złoto to trochę trik jubilerski. Samo złoto naturalnie jest żółte. Żeby uzyskać biały kolor, miesza się je z innymi metalami, np. z niklem, palladem czy platyną. A żeby uzyskać jeszcze bardziej intensywny efekt, powierzchnię często pokrywa się cienką warstwą rodu. I to właśnie rod nadaje tej charakterystycznej jasnej bieli, często wręcz lustrzanego blasku.

Bez tej powłoki białe złoto może mieć delikatnie żółtawy odcień, zwłaszcza gdy proporcje stopu są inne. Dlatego z czasem biżuteria z białego złota może lekko zmieniać wygląd - warstwa rodu się ściera i trzeba ją odnowić u jubilera.

Waga? Zbliżona do klasycznego złota, czyli lżejsza niż platyna, ale cięższa niż srebro. To coś pośrodku. W dotyku białe złoto wydaje się gładkie, eleganckie i chłodne. I co ważne - w przeciwieństwie do srebra nie czernieje, choć wymaga odnawiania powłoki, jeśli zależy nam na tym idealnym, jasnym kolorze.

Platyna a białe złoto

Na zdjęciu potrafią wyglądać niemal identycznie. Delikatny pierścionek zaręczynowy albo cienki łańcuszek - i ktoś mówi, że to platyna, a inny upiera się, że białe złoto. Jak to rozróżnić? Pierwszy sygnał daje waga. Platyna jest zdecydowanie cięższa. Jeśli weźmiesz do ręki dwa podobne elementy, od razu poczujesz różnicę.

Druga sprawa - kolor. Platyna ma naturalny, lekko szary odcień, a białe złoto swoją jasną barwę zawdzięcza domieszkom i powłoce rodu. Co to oznacza w praktyce? Platyna nie zmienia odcienia z czasem, a w białym złocie powłoka może się zetrzeć i wtedy przebija lekka żółć.

Trwałość też jest inna. Platyna jest niezwykle odporna - nie ściera się tak szybko, nie odkształca, świetnie nadaje się na biżuterię, którą nosi się codziennie. Białe złoto jest bardziej delikatne - piękne, ale wymagające odnawiania powłoki, jeśli zależy Ci na idealnym wyglądzie. No i kwestia ceny - platyna to znacznie droższy wybór.

srebro
Kryształ srebra. © Źródło: Wikimedia Commons. Autor: Alchemist-hp. Licencja: CC BY-SA 3.0 DE.

Platyna a srebro

Tutaj różnica wydaje się prostsza, ale wcale nie zawsze jest oczywista. Kolor srebra bywa jaśniejszy, wręcz błyszczący, a platyna wygląda bardziej dostojnie - mniej "lustrzana", bardziej stonowana. Jednak dla osoby, która nie ma wprawy, te niuanse mogą być trudne do uchwycenia.

Jest za to test praktyczny - waga. Srebro jest lekkie, a platyna sprawia wrażenie masywnej. Nawet cienka obrączka z platyny będzie cięższa niż większy srebrny pierścionek. To od razu daje do myślenia.

A co z trwałością? Tu różnica jest ogromna. Srebro szybko ciemnieje, reaguje z powietrzem i wilgocią. Potrzebuje regularnego czyszczenia. Platyna - nie. Nawet po latach zachowa swój charakterystyczny kolor, najwyżej delikatnie się zmatowi. I jeszcze cena - srebro jest tanie, platyna kosztuje wielokrotnie więcej. To też często najlepsza wskazówka, bo mało kto sprzedaje platynę w cenie srebra.

Białe złoto a srebro

To zestawienie bywa najbardziej mylące. Oba metale mają intensywny blask, oba potrafią odbijać światło w bardzo podobny sposób. Ale różnice da się zauważyć.

Po pierwsze - srebro z czasem ciemnieje, a białe złoto nie. Nawet gdy warstwa rodu się zetrze i metal lekko pożółknie, to nie będzie to ten sam efekt, co czarniejące srebro.

Po drugie - waga. Białe złoto jest cięższe, srebro znacznie lżejsze. Po trzecie - cena. Jeśli za pierścionek zapłaciłeś podejrzanie mało, a sprzedawca zapewniał, że to białe złoto, warto poddać go próbie.

Jest też kwestia oznaczeń. Biżuteria z białego złota ma próbę złota (np. 585), a srebrna - próbę srebra (najczęściej 925). Tyle że czasem te znaki są starte albo w ogóle ich nie ma, więc trzeba patrzeć na zachowanie metalu w czasie. Srebro szybko zdradzi swoją naturę, a białe złoto - choć wymaga odnawiania powłoki - pozostanie dużo bardziej szlachetne.

platyna
Kryształ platyny. © Źródło: Wikimedia Commons. Autor: Periodictableru. Licencja: CC BY 3.0.

Jak sprawdzić próbę w domu

Nie każdy ma od razu dostęp do jubilera czy specjalistycznych narzędzi, ale kilka rzeczy da się ocenić samodzielnie. Najprostszy sposób to sprawdzenie oznaczeń - czyli próby wybitej na wewnętrznej stronie pierścionka czy przy zapięciu łańcuszka. W przypadku platyny często spotkasz oznaczenia 950 lub 999, przy złocie - 585, 750, a przy srebrze - najczęściej 925.

A co jeśli próba się starła albo w ogóle jej nie ma? Wtedy można spróbować kilku domowych sposobów. Przykładowo srebro reaguje z jajkiem (siarka), więc jeśli na powierzchni pojawi się ciemnienie, masz mocny sygnał, że to raczej srebro niż platyna czy złoto.

Jest też test magnesem - powyższe metale szlachetne nie są przyciągane, ale ... w stopach mogą być domieszki, które już reagują na magnes. Dlatego jeśli pierścionek "łapie", nie oznacza to automatycznie podróbki, tylko może wskazywać na większy udział innych metali. To bardziej wskazówka niż dowód.

Oczywiście takie sposoby nie dadzą 100% pewności, ale już na wstępie mogą pomóc oddzielić coś wartościowego od biżuterii o niewielkiej cenie.

Czy jubiler zawsze rozpozna metal?

Wydaje się, że dla profesjonalisty to żaden problem. I faktycznie - jubiler ma doświadczenie i narzędzia, które pozwalają sprawdzić, z jakim metalem ma do czynienia. Może użyć kwasów probierczych, spektrometru czy innego sprzętu, który jednoznacznie wskaże zawartość platyny, złota czy srebra.

Warto pamiętać, że nie każdy sklep jubilerski ma od ręki cały zestaw do analizy. Zdarza się, że sprzedawca patrzy tylko "na oko" - a to potrafi być mylące, zwłaszcza przy białym złocie i platynie. Dlatego jeśli masz wątpliwości, najlepiej udać się do większego zakładu albo rzeczoznawcy. Tam sprawdzenie będzie dokładniejsze i dostaniesz potwierdzenie na piśmie.

To ważne, szczególnie jeśli chcesz sprzedać biżuterię albo ubezpieczyć ją - bo różnica w wartości między srebrem a platyną jest ogromna i trzeba mieć twardy dowód, z czym właściwie mamy do czynienia.

To pokazuje, jak subtelne potrafią być różnice. I wtedy nasuwa się kolejne pytanie - czy naprawdę warto przepłacać za platynę, skoro białe złoto na pierwszy rzut oka wygląda niemal tak samo?

Tu wszystko zależy od tego, czego szukasz. Jeśli biżuteria ma być przede wszystkim efektowna, białe złoto w zupełności wystarczy. Jest tańsze, łatwiej dostępne i daje podobny wizualny efekt. Jeśli zależy Ci na trwałości, odporności na zarysowania - wtedy platyna wygrywa. To trochę jak z samochodami - oba dowiozą Cię do celu, ale jeden ma pod maską dużo więcej mocy.